Η Ήρα, το Λυκαυγές, το Λυκόφως, η Ηώς

ΟΡΦΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ΗΡΑΣ 16·1,8,3,5-7:
– Κυανέοις κόλποισιν ἐνημένη, ἠερόμορφε…

Αὐτὴ γεννᾶ τοὺς ἀνέμους, καθὼς μὲ συριγμοὺς τοῦ ἀέρος τινάζεται κατὰ τὸ ρεῦμα του, καὶ τοὺς συντηρεῖ (ἀνέμων τροφέ), παρέχοντας στοὺς ἀνθρώπους τὶς ζωογόνες καὶ γλυκόπνοες αὖρες. Χωρὶς τὴν Ἥρα, τὸν ἀτμοσφαιρικὸ ἀέρα, κανένα ἔμβιο ὂν δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ὑπάρξη καὶ νὰ γνωρίση τὴν φύση τῆς ζωῆς· αὐτὴ γέννησε τὰ πάντα (παντογένεθλε) καὶ τὰ συντηρεῖ ἐπικοινωνώντας μαζί τους ἀναμεμιγμένη μὲ τὸν ἱερὸ ἀτμοσφαιρικὸ ἀέρα. Γι’ αὐτὸ μόνη κυριαρχεῖ καὶ βασιλεύει στὰ πάντα.»

ΟΡΦΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ΗΡΑΣ 16·1,3,5-7:
-…..ἠερίοις ῥοίζοισι τινασσομένη
κατὰ χεῦμα … ψυχοτρόφους αὔρας θνητοῖς παρέχουσα προσηνεῖς. χωρὶς γὰρ σέθεν οὐδὲν ὅλως ζωῆς φύσιν ἔγνω· κοινωνεῖς γὰρ ἅπασι κεκραμένη ἠέρι σεμνῷ. πάντων γὰρ κρατέεις μούνη, πάντεσσί τ’ ἀνάσσεις.

Ὁ Δαμάσκιος ἀναφέρει, ὅτι κατὰ τὸν Ὀρφέα ἡ Ἥρα καὶ ἡ Ἑστία εἶναι οἱ δύο ζωογόνες θεότητες ποὺ προβάλλουν τοὺς
θεούς· ἡ Ἑστία τοὺς ζωογονεῖ καὶ τοὺς ἑδράζει στατικά, ἐνῶ ἡ Ἥρα τοὺς προσκαλεῖ σὲ περαιτέρω ἐκδήλωση.

ΔΑΜΑΣΚΙΟΣ, ΠΕΡΙ ΑΡΧΩΝ. 283 (161)
– Κατ’ Ὀρφέα δύο προβάλλεται ζωογόνους θεότητας …
Ἥρην καὶ Ἑστίαν· ταύτην μὲν ἑδράζουσαν τοὺς εἰς
τόδε τὸ πᾶν προϊόντας θεούς, ἐκείνην δὲ πάντας
εἰς πρόοδον ἐκκαλουμένην.

Ὡς σύζυγος τοῦ Διὸς ἡ Ἥρα ἐκφράζει καὶ ὑλοποιεῖ τὶς δημιουργικὲς δυνάμεις του· αὐτὴ γεννᾶ τὴν ὑπερκόσμιο καὶ
τὴν ἐγκόσμιο ψυχή, καθὼς ἐμφανίζεται στὰ πάντα καὶ ζωοποιεῖ ὅλον τὸν κόσμο· εἶναι ἡ πηγὴ τῆς γενέσεως καὶ ἐξελίξεως τῶν ψυχῶν. Γι’ αὐτὸ ὁ Ὀρφεὺς τὴν θεωρεῖ ἰσότιμη μὲ τὸν δημιουργὸ Δία, μὲ τὸν ὁποῖο τὴν συνδέει καὶ τὴν ἑνοποιεῖ, καθιστώντας την τὴν μία μητέρα τῶν ὅλων, τῶν ὁποίων
ὁ Ζεὺς εἶναι ὁ πατέρας.

ΠΡΟΚΛΟΣ ΕΙΣ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΤΙΜΑΙΟΝ 41 (163)
– πηγὴ πάσης τῆς τῶν ψυχῶν προόδου καὶ ἀπογεννήσεως … πᾶσαν μὲν τὴν ὑπερκόσμιον ἀπογεννῶσα
ψυχήν, πᾶσαν δὲ τὴν ἐγκόσμιον, προϊοῦσα δὲ ἐπὶπάντα καὶ ζωοποιοῦσα καὶ τὸν ὅλον κόσμον, ἣν ὁ
μὲν Ὀρφεὺς ἰσοτελῆ τῷ δημιουργῷ καλεῖ καὶ συνάπτει καὶ συζεύξας μίαν ποιεῖ μητέρα πάντων ὧν
ὁ Ζεὺς πατήρ.

Απὸ τὴν παρουσία τῆς Ήρας στην ατμόσφαιρα προκαλοῦνται διάφορα φαινόμενα· τὰ σπουδαιότερα ἀπὸ
αὐτὰ εἶναι τὸ λυκαυγὲς καὶ τὸ λυκόφως, οἱ ἄνεμοι καὶ οἱ βροχές.
Τὰ φαινόμενα τοῦ λυκαυγοῦς καὶ τοῦ λυκόφωτος ποὺ προκαλοῦνται ἀπὸ τὸν ἥλιο καὶ τὴν ἀτμόσφαιρα τῆς γῆς, τῆς ὁποίας τὰ σωματίδια διαχέουν καὶ ἀνακλοῦν τὴν ἡλιακὴ ἀκτινοβολία, παρουσιάζονται μὲ σαφήνεια στοὺς ὕμνους τοῦ
Ἡλίου καὶ τοῦ Ἀπόλλωνος, καὶ ἔχουν ἤδη ἐξετασθῆ.

Ἀπὸ αὐτὰ περιορίζομαι νὰ ἀναφέρω, α΄) ὅτι ἡ ἥλιος «γεννᾶ στὰ δεξιὰ τὴν ἀνατολὴ καὶ στὰ ἀριστερὰ τὴν δύση», καὶ β΄) ὅτι ὁ Ἀπόλλων «βλέπει ὁλόκληρο τὸν ἀπέραντο αἰθέρα καὶ τὴν καλότυχη τὴν γῆ ἐκ τῶν ἄνω ἐπὶ τέσσερες περίπου ὧρες προτοῦ τελειώση (ἢ ἀρχίση) ἡ νύκτα, καὶ εὑρισκόμενος στὶς ρίζες τοῦ σκότους βλέπει ἀπὸ ἐκεῖ ἐκ τῶν κάτω
καὶ ἐξουσιάζει τὰ πέρατα τοῦ κόσμου.»

ΟΡΦΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ΗΛΙΟΥ 8,4
-δεξιὲ μὲν γενέτωρ ἠοῦς, εὐώνυμε νυκτός.

ΟΡΦΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ 34,11-15
– τόνδε σὺ γὰρ λεύσσεις τὸν ἀπείριτον αἰθέρα πάντα, γαῖάν τ’ ὀλβιόμοιρον ὕπερθεν καὶ δι’ ἀμολγοῦ
νυκτὸς ἐν ἡσυχίῃσιν ὑπ’ ἀστεροομμάτου ὄρφνης
ῥίζας νέρθε δέδορκας, ἔχεις δέ τε πείρατα κόσμου/ παντός.

Τοῦτο σημαίνει τὸ μεγάλης διαρκείας λυκαυγὲς καὶ λυκόφως ποὺ ἐπικρατεῖ στὶς πολικὲς περιοχές, ὅταν ὁ ἥλιος δὲν δύη ἐκεῖ ἐπὶ ἑξάμηνο.
Μεταξὺ τοῦ λυκαυγοῦς καὶ τοῦ λυκόφωτος σπουδαιότερο θεωρεῖται τὸ πρῶτο, ποὺ προαγγέλλει τὴν ἐμφάνιση τοῦ ἡλίου· γι’ αὐτὸ τὸ λυκαυγὲς θεοποιεῖται ὡς Ἠώς. Εἶναι ἡ θεὰ ποὺ «προαγγέλλει τὴν ἐμφάνιση τοῦ μεγάλου θεοῦ, τοῦ ἐνδόξου Τιτᾶνος Ἡλίου, καθὼς κοκκινίζει ἀνὰ τὸν κόσμο καὶ μετὰ φέγγει λαμπρὰ καὶ μὲ τὴν ἐμφάνισή της στέλνει κάτω ἀπὸ τὴν γῆ τὴν σκοτεινὴ καὶ μαύρη πορεία τῆς νύκτας, φέρνοντας στοὺς θνητοὺς τὴν ἡμέρα ποὺ τοὺς φωτίζει.»

ΟΡΦΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ΗΟΥΣ 78,1-5
– θεὰ θνητοῖς φαεσίμβροτον ἦμαρ ἄγουσα,
Ἠὼς λαμπροφαής, ἐρυθαινομένη κατὰ κόσμον,
ἀγγελίεια θεοῦ μεγάλου Τιτῆνος ἀγαυοῦ,
ἣ νυκτὸς ζοφόεντα κελαινοχρῶτα πορείην
ἀντολίαις ταῖς σαῖς πέμπεις ὑπὸ νέρτερα γαίης.

     Ορέστης Πυλαρινός

Χρνονογράφος των Ελλήνων