ΛΗΤΩ
Πλησιάζοντας την γέννησιν του Θεού Απόλλωνος θα κάνουμε ένα μικρό αφιέρωμα εις Αυτόν, την αδελφή του Αρτέμιδα, την μητέρα του Λητώ και στον πατέρα θεών και ανθρώπων Δία.
Θα ξεκινήσουμε με την ανάλυση του ονόματος της Λητούς όπως μας την δίνει ο Πλάτων στον Κρατύλο.
Λητώ-Ληθώ(από το λάω = θέλω κι απ’αυτό οι Δωριείς “Λατώ” την ονόμαζαν) ονομάστηκε έτσι από το πράον του χαρακτήρος της θεάς, διότι είναι πάντοτε πρόθυμη να ακούσει τις παρακλήσεις μας. Για τον ίδιο λόγο ονομάζεται και Ληθώ.(Πλ. Κρατ.406b)
Η θεά αυτή ,σύμφωνα με τον Πρόκλο, είναι ζωογόνος πηγή και περιέχεται μέσα στην Δήμητρα (η πηγή ζωογονίας εμφανίζεται στις υψηλότερες βαθμίδες των θεών στην καθολική θεά της ζωογονίας που βρίσκεται στους νοητικούς θεούς και είναι Ρέα – Δήμητρα. Από την πηγή της ζωογονίας τώρα προέρχεται και η αρχή της ζωογονίας που βρίσκεται μέσα στους ηγεμονικούς θεούς και είναι η Κόρη – Περσεφόνη. Εδώ αφορά την Λητώ ως πηγή ζωογονίας περιεχομένη στην Δήμητρα.
Σε παλαιότερο άρθρο μας έχουν αναφερθεί οι Βαθμίδες των Θεών. Γι αυτό και οι πατροπαράδοτες τελετές ταυτίζουν τις δύο θεές και αποδίδουν σε αυτές την από κοινού λατρεία.
Η θεά αυτή φωτίζει με το ζωογόνο φως που εκπέμπει, όλες τις νοητικές ουσίες των θεών και τους ψυχικούς κόσμους, τελευταίον δε τον αισθητό ουρανό δημιουργώντας το κοσμικό φως και εγκαθιστώντας την αιτία του στα παιδιά της τον Απόλλωνα και την Αρτέμιδα εκπέμποντας προς τα πάντα αστραποβόλο, νοητικό και ζωογόνο φως. Επίσης, δίδει στις ψυχές την τελείωση της αρετής και την φωτεινή απορροή που τις ανυψώνει στην περιοχή του πατέρα, αρπάζοντας τες από την πολυσύνθετη κακία και από την τραχύτητα του κόσμου της γένεσης.
Έτσι οι θεολόγοι την προσονόμασαν “Λητώ” επειδή χαρίζει στις ψυχές τον “λείο” (ομαλό-μαλακό) χαρακτήρα, την πηγή της εκούσιας ζωής και την χορηγία της θεϊκής ευτυχίας.
Σε όσους απευθύνονται σε αυτήν χαρίζει:
1) Άφατη ενέργεια
2) Αβλαβή ζωή
3) Πραότητα
4) Αταραξία
5) Νοητική Γαλήνη
Είτε από το ρήμα “λώ” που σημαίνει θέλω είτε από το λείον ως Λεητώ απεκαλέσθη Λητώ, σε κάθε περίπτωση φανερώνονται οι δυνάμεις της θεάς.
Οι εξαναγκασμένες ενέργειες της ψυχής οφείλονται στην υλική τραχύτητα, ενώ η σκολιότητα (μπέρδεμα) της ζωής στον κόσμο της γένεσης ελαττώνει την εκούσια ζωή των ψυχών. Αντίθετα η άνοδος προς τους Θεούς κάνει την ζωή ομαλή και ήρεμη αντί σκληρή και τραχιά, ελεύθερα επιθυμητή αντί εξαναγκασμένη.
Για τον λόγο αυτό η θεά που είναι αίτιος για όλα αυτά ονομάζεται Λητώ.
Επίσης για την μέγιστη αυτήν Θεά ο Σωκράτης λέγοντας ότι το όνομά της προέρχεται από την “λήθη” θέλησε να μας πει ότι εμβάλει στις ψυχές την λήθη των κακών, της αναστάτωσης και του κλυδωνισμού που υπάρχει στον κόσμο της γένεσης, πράγματα που ενόσω η ψυχή τα θυμάται είναι αδύνατον να εγκατασταθεί στον νοητό κόσμο” η μνήμη οδηγεί προς το αντικείμενο της μνημόνευσης” λέει ο Πλωτίνος.
Με το ίδιο τρόπο που η μνημοσύνη συγκροτεί την μνήμη των νοητών, ομοίως και η Λητώ δωρίζει την λήθη των υλικών. (Πρόκλου Κρατύλος 178)
ΜΕΛΙΡΡΥΤΗ -ΣΕΜΕΛΗ ΝΤΙΜΟΥ
Εικόνα Άρθρου : Η γέννηση του Απόλλωνα και της Άρτεμης.
Ερυθρόμορφη πυξίδα, περίπου 370 π.Χ. Η Λητώ καθισμένη σε δίφρο στηρίζει το χέρι της στη φοινικιά για να γεννήσει. Πίσω της η Ειλείθυια και μπροστά της η Αθηνά τη συμπαραστέκουν. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, 1635
