Συχνά μας ερωτούν για την έννοια της ευσεβείας στην Ελληνική Θρησκεία-Θεολογία. Το θέμα αυτό ασφαλώς δεν μπορεί να εξαντληθεί στην έκταση ενός άρθρου στην σελίδα μας. Δυνάμεθα όμως, σαν μία πρώτη προσέγγιση, να περιοριστούμε για το θέμα αυτό στην Πλατωνική Θεολογία και πιο συγκεκριμένα στον έργο του Κρατύλος.
Ο Πλάτων επιχειρεί να μας δώσει ο ίδιος την ορισματική της Ευσεβείας, όπου και μας λέγει λοιπόν στο 413 (α):
″Ευσέβεια, δικαιοσύνη περί των θεών, δύναμη εκούσια για την θεραπεία (λατρεία) των Θεών, ορθή αντίληψη για την περί των θεών τιμή και επιστήμη (ενδελεχής γνώση) της τιμής προς τους θεούς.”
Άρα μας επισημαίνει ο Πλάτων, για την κατανόηση της υψιπετούς εννοίας της Ευσεβείας, τρεις επιπλέον λέξεις-Θεολογικά θέσμια οι οποίες και χρήζουν αρχικά παραθέσεως και κατόπιν μικρής αναλύσεως μέσα από τον ίδιο τον διάλογο του Κρατύλου.
Α. Δικαιοσύνη: “ Ομόνοια της ψυχής με τον εαυτό της” και αφού ο μόνος μας αληθινός εαυτός είναι η αναγνώριση της ιδίας μας της ψυχής, η σύμπνοια αυτή η εναρμόνιση αυτή δεν είναι τίποτε άλλο από την ,όπως μας λέγει παρακάτω, “ευταξία των μερών της ψυχής” Άρα, η δικαιοσύνη περί των θεών που αποδίδει η ευσέβεια είναι “η κατάσταση της ψυχής που απονέμει στον καθένα ότι αξίζει“(Κρατύλος 411e). Και φυσικά η ψυχή μας όντας έμπλεη αρμονίας μπορεί να απονέμει στους Θεούς τα μέγιστα αφού αυτοί, ως δημιουργοί μας, πράγματι αξίζει να τους αποδίδουμε αδιαλείπτως τα κεκαθαρμένα στολίδια της. Μόνο με αυτήν την κατάσταση της ψυχής καταδηλείται σαφώς η αληθινή μας ευσέβεια.
Β. Δύναμις: “Αυτό που δημιουργεί από μόνο του” (Κρατύλος 411c) Δηλαδή για να κατανοήσουμε το ως άνω λεγόμενο “Δύναμη Εκούσια″ στην ορισματική της ευσεβείας για την λατρεία-θεραπεία των Θεών, μας επισημαίνεται το εξής σημαντικό: Η απότιση λατρείας θα πρέπει να εκφράζεται αυθύπαρκτα να εκβάλει από το βάθος της ψυχής μας. Η τάση αυτή, η εσωτερική αυτή ανάγκη δε θα πρέπει να εκβιάζεται αλλά να βρισκόμαστε σε τέτοιο εξελικτικό στάδιο ώστε να αναδύεται με απολύτως φυσικό τρόπο. Μόνον τότε με αυτήν την “Εκούσια Δύναμη” η ευσέβεια μας δύναται να είναι η πρέπουσα και φυσικά δεν θα υποκύπτει με κανένα τρόπο σε κανενός είδους ασέβεια.
Γ. Επιστήμη: “Η αντίληψη της ψυχής που δεν εκπίπτει δια του λόγου“. Κρατύλος 414 c.
Ο λόγος φυσικά εδώ ενέχει την Δόξα δηλαδή την γνώμη που μπορεί να μεταβληθεί, σκέψη που κατευθύνεται συχνά στο ψεύδος στην εσφαλμένη εντύπωση. Οπότε, η ενδελεχής γνώση των Θεών απαιτεί επιστήμη-γνώση των θεών. Ο μόνος, όμως, ασφαλής δρόμος για να επιτύχουμε την γνώση αυτή δεν είναι παρά η επισταμένη μελέτη της Θρησκευτικής μας παραδόσεως. Οχι φυσικά απλά η εκμάθηση αλλά η εντρύφηση θα λέγαμε καλύτερα η σπουδή της αντικειμενικής κειμενικής πραγματικότητος δηλαδή των πρωτογενών κειμένων- πηγών της Ιεράς μας Θεολογίας.
Παρμενίδης Ιω. Μπουσίου
2-9-2016
Φώτο Άρθρου Θησευς Αιγέας
