1. Πλάτων, Απολογία Σωκράτους (Η δίκη του Σωκράτη): Πολύ σημαντικό κείμενο για την κατανόηση της “βιωματικής” λειτουργίας θεμελιωδών φιλοσοφικών εννοιών, όπως αυτή του “Γνώθι Σαυτόν”. Επίσης, ιδιαιτέρως σημαντικό έργο και για την κατανόηση της “Απορητικής Μεθόδου” του Σωκράτους.
  2. Πλάτων, Επιστολαί: Η αυτο-βιογραφία του Πλάτωνος. Πολύ σημαντικό έργο για την κατανόηση της συνολικής πορείας του Πλάτωνος, έτσι όπως ο ίδιος την αφηγείται μέσα από τις επιστολές του. Επίσης, η “Ζ’ Επιστολή” είναι ιδιαιτέρως σημαντική για την κατανόηση του “Αληθούς” φιλοσοφικού βίου καθώς επίσης και για την μελέτη των στοιχείων που συγκροτούν την “Διαλεκτική Επιστήμη”.
  3. Οι πρώϊμοι σωκρατικοί διάλογοι (ανήκουν εις την πρώτη συγγραφική περίοδο του Πλάτωνος):

α) Λάχης ( ή περί ανδρείας)

β) Χαρμίδης (ή περί σωφροσύνης)

γ) Λύσις (ή περί φιλίας)

δ) Ευθύφρων (ή περί του οσίου)

ε) Μένων (ή περί αρετής)

στ) Κρίτων (ή περί του πρακτέου)

Οι παραπάνω μικροί διάλογοι εισάγουν τον αναγνώστη σε μία πρώτη φιλοσοφική προσέγγιση των Πλατωνικών Αρετών.

  1. Κρατύλος (ή περί ορθότητος ονομάτων): Σημαντικός διάλογος προς διαλογισμόν επί της ουσίας της ετυμολογίας των ελληνικών ονομάτων και της φιλοσοφικής σημασίας των.
  2. Αλκιβιάδης (ή περί ανθρώπου φύσεως): Παρόλο που δεν είναι επιβεβαιωμένη η γνησιότης του έργου αυτού, προτείνεται η ανάγνωσίς του, επειδή είναι πολύ σημαντικό για μία πρώτη κατανόηση της εννοίας του “Γνώθι Σαυτόν”. Επίσης πολύ σημαντικός διάλογος για την κατανόηση της λειτουργίας των τριών μερών της ψυχής και της εναρμονίσεώς τους μέσω των τεσσάρων “Πολιτικών Αρετών”.
  3. Φαίδων (ή περί ψυχής): Πολύ σημαντικός διάλογος, για την κατανόησιν της “Φιλοσοφίας” ως “Μελέτης Θανάτου” και για την επίτευξή της μέσω των τεσσάρων “Καθαρτικών Αρετών”. Επίσης πολύ σημαντικός διάλογος για την κατανόησιν των διαφορών μεταξύ των απόψεων των Πυθαγορείων φιλοσόφων και του Πλάτωνος περί της ψυχής.
  4. Πρωταγόρας (ή Σοφισταί): εισάγει στην αντίθεση μεταξύ της Σοφιστικής αντιλήψεως: “Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος” και της Σωκρατικής αντιλήψεως: “Πάντων χρημάτων μέτρον θείον”. Επίσης, επιχειρείται μία πρώτη προσέγγιση των αρετών και, ειδικότερα, επικεντρώνεται στο ερώτημα αν οι αρετές αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο ή αν λειτουργεί η καθεμία ξεχωριστά και ανεξάρτητα από τις υπόλοιπες.
  5. Γοργίας (ή περί ρητορικής): Εμβάθυνση της προηγουμένης αντιθέσεως μεταξύ της Σοφιστικής και της Σωκρατικής αντιλήψεως καθώς και ανάδειξις των αρετών και της αληθείας του φιλοσοφικού λόγου έναντι του σχετικισμού και του ψεύδους του ρητορικού λόγου.
  6. Θεαίτητος (ή περί επιστήμης): Σημαντικός διάλογος για την κατανόησιν του συνόλου της Πλατωνικής Διαλεκτικής καθώς και της μαθηματικής ουσίας της.
  7. Σοφιστής (ή περί όντος): Πρώτη προσέγγισις της Διαρετικής Μεθόδου της Πλατωνικής Διαλεκτικής. Ο ορισμός του “Σοφιστού” ως πρώτο παράδειγμα εφαρμογής της “Διαιρετικής Μεθόδου”. Γενικότερα, πολύ σημαντικός διάλογος για την κατανόησιν της πορείας της φιλοσοφικής σκέψεως του Πλάτωνος.
  8. Πολιτικός (ή περί της βασιλείας): Δεύτερη προσέγγισις της Διαρετικής Μεθόδου της Πλατωνικής Διαλεκτικής. Ο ορισμός του “Πολιτικού” ως δεύτερο παράδειγμα εφαρμογής της “Διαιρετικής Μεθόδου”.
  9. Ιππίας Μείζων (ή περί του καλού): Μία πρώτη προσέγγισις της εννοίας του Κάλλους: παρότι ο διάλογος είναι απορητικός, δηλαδή δεν καταλήγει σε θετικό ορισμό του “Κάλλους”, προσφέρει πολλά στοιχεία προς φιλοσοφικήν επεξεργασίαν της εννοίας του Κάλλους.
  10. Συμπόσιον (ή περί έρωτος): Πολύ σημαντικός διάλογος για την κατανόησιν των βαθμίδων του Κάλλους, και, ειδικότερα, για την κατανόησιν της αναγωγικής πορείας εκ του εξωτερικού-αισθητού Κάλλους προς το Νοητόν Κάλλος. Ο διάλογος αυτός αναδεικνύει την σημασίαν του Έρωτος ως μεγίστης δαιμονίας δυνάμεως προς την αναγωγήν της Ψυχής εις το Αγαθόν.
  11. Φαίδρος (ή περί έρωτος): Πολύ σημαντικός, αλλά και μυστηριακός διάλογος για την εμβάθυνσιν εις την αναγωγικήν πορείαν της ψυχής εις τον Υπερουράνιον Τόπον. Επίσης, πολύ σημαντικός διάλογος για την κατανόησιν της υπεροχής του προφορικού λόγου έναντι του γραπτού λόγου (Διαφαίνεται η ουσία της Σωκρατικής διδασκαλίας, η οποία ήταν μόνον προφορική). Τέλος, πολύ σημαντικός διάλογος για την κατανόησιν των βαθμίδων του Θείου-Νοητού Πεδίου.
  12. Τίμαιος (ή περί φύσεως): Υπέροχο έργο: εξηγείται λεπτομερώς η γένεσις του Μακροκοσμικού Σύμπαντος και του Μικροκοσμικού Ανθρώπου. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται επίσης η δημιουργία και η φύσις του Συμπαντικού Νοός και της Συμπαντικής Ψυχής.
  13. Κριτίας (ή Ατλαντικός): Μικρός διάλογος συμπληρωματικός του προηγουμένου. Σημαντικός για την ύπαρξη προκατακλυσμιαίου Ελληνικού Πολιτισμού και της μυθικής Ατλαντίδος.
  14. Φίληβος (ή περί ηδονής): Εκ των δυσκολοτέρων έργων του Πλάτωνος (ανήκει εις τα έργα της ωρίμου ηλικίας του). Εξετάζεται η υψίστη βαθμίς του Κάλλους, οι έννοιες του Πέρατος και του Απείρου και, τέλος, η φύσις του Αγαθού.
  15. Παρμενίδης (ή περί ιδεών): Ίσως, το δυσκολότερον έργον του Πλάτωνος: εξετάζεται η φύσις των Ιδεών καθώς και η φύσις του Ενός. Η φιλοσοφική προσέγγισις του Ενός γίνεται μέσω αρνήσεων, δηλαδή μέσω της αρνητικής διαλεκτικής.
  16. Πολιτεία (ή περί δικαίου): Η ανάγνωσις του δεκάτομου αυτού έργου είναι σκόπιμο να γίνεται παράλληλα με άλλα έργα του Πλάτωνος. Χρήζουν αναγνώσεως τα ακόλουθα βιβλία του έργου της Πολιτείας: Το τέταρτον βιβλίον (εκτενής ανάλυσις των αρετών)· το έκτον βιβλίον (εκτενής ανάλυσις της Πλατωνικής Διαλεκτικής)· το έβδομον βιβλίον (εκτενής ανάλυσις του Μύθου του Σπηλαίου)· το δέκατον βιβλίον (εκτενής παρουσίασις του Μύθου του Ηρός, όπου εκεί αναλύεται με διεξοδικό τρόπο η πορεία των ψυχών μετά θάνατον και οι ποικίλες ενσαρκώσεις της ανθρωπίνης ψυχής).

20-21. Νόμοι (ή περί νομοθεσίας) και Επινομίς: Η ανάγνωσίς του δωδεκάτομου έργου των “Νόμων” καθώς και η “Επινομίς” προτείνεται αφού έχει ολοκληρωθεί η ανάγνωσις των ανωτέρω έργων.

(Υπό: Α. Μαρκοπούλου, Δρος Επιστημών της Αγωγής Παν\μίου Σορβόννης)

Share