Με τον όρο Ψυχοστασία στην ελληνική θρησκευτική παράδοση καλείται η διαδικασία της κρίσεως των ψυχών με μία πλάστιγγα με την οποία συμβολικά αναπαριστούσαν το ζύγισμα των πράξεων του βίου της εκάστοτε ψυχής με σκοπό την τελική της ανταμοιβή υπό την έννοια του αντιπεπονθότος.
Το λήμμα Αντιπεπονθός αποτελεί στην ελληνική γλώσσα μετοχή ουδετέρου γένους Ενεργητικής Φωνής, παρακειμένου του ρήματος πάσχω και με την πρόθεση αντι-πάσχω, επισφραγίζει την ελευθερία της βουλήσεως. Επιβεβαιώνει, δηλαδή, ό,τι προήλθε εξ αιτίας των παρελθοντικών πράξεών μου θα το υποστώ αντί + πάσχων. Οι αυτόβουλες πράξεις μου, θετικές και αρνητικές, κυρώνονται αναλόγως από την Μοίραν Άτροπον εις τον μέλλοντα χρόνο διά του Νόμου του Αντι + Πεπονθότος, που λειτούργησε κατά το πρόσφατο παρελθόν.
Το αντιπεπονθός ή αλλιώς ανταποδοτική δικαιοσύνη αποτελεί μια έννοια που εμποτίζει σύμπασα την ελληνική θεολογική παράδοση δυστυχώς όμως στην σύγχρονη εποχή είναι περισσότερο γνωστή με την ανατολικής θρησκευτικής παράδοσης λέξεως Κάρμα.
Σε αυτό το σημείο θεωρείται σημαντικό να αναφέρουμε ότι ο νόμος του αντιπεπονθότος δεν αποτελεί ακριβώς πράξη εκδίκησης ή τιμωρίας, αλλά, έχει σαν σκοπό την εκπαίδευση των ψυχικών οντοτήτων ώστε να εξελιχθούν ταχύτερα, δηλαδή, υπακούει στο λεγόμενο Νόμο της Εξελίξεως που είναι ένας από τους βασικότερους Συμπαντικούς Νόμους που διαπνέει την Ελληνική Θεολογία.
Ένα χαρακτηριστικό είδος Ψυχοστασίας μας παρουσιάζει ο Όμηρος στο κάτωθι απόσπασμα:
Τη ζυγαριά του την ολόχρυση τέντωσε ο Δίας πατέρας,
κι ‘έβαζε κλήρους δύο δεξόζερβα του ανήλεου του θανάτου,
Στη μια του αλογατάρη Έκτωρα, και του Αχιλλέα στην άλλη.
Κι από την μέση ως την εσήκωσε, το ριζικό του Έκτορος γέρνει
στον Άδη.
Ιλιάς Χ 209-213 Μτφρ.Ν. Καζαντζάκη-Ι.Θ.Κακριδή
Εικ.2 Η Ψυχοστασία του Διός
Σύμφωνα με τις αντιλήψεις της ομηρικής εποχής, η διαδικασία της Ψυχοστασίας λάμβανε χώρα πριν από τον θάνατο, γιατί η ψυχή ισοδυναμούσε με την ίδια τη ζωή. Σε αυτό το χωρίο της Ιλιάδος περιγράφεται η σκηνή του ζυγίσματος της κηρός (καρδιάς) του Αχιλλέα και του Έκτορα από τον Δία. Επειδή η ζυγαριά έγερνε προς το μέρος του Έκτορα, αυτός ήταν, κατά το πεπρωμένο, καταδικασμένος σε θάνατο.
Εικόνα 3. Ο Δίας ζυγίζει τη μοίρα των δύο ηρώων (Ψυχοστασία).
Εννοείται ότι η μυθολογική αυτή διαδικασία κρίσεως των ψυχών παρουσιάζεται σε πλήθος άλλων αναφορών στην Ελληνική παράδοση όπως για παράδειγμα την κρίση των ψυχών του Μέμνονα και του Αχιλλέα που αποτελούσε και τον κεντρικό μύθο της χαμένης, δυστυχώς, τραγωδίας του Αισχύλου με τον ομώνυμο τίτλο Ψυχοστασία.
Όπως χαρακτηριστικά μας επιβεβαιώνει και ο Πλούταρχος στο σπουδαίο του έργο “Πως δει τον νέον ποιημάτων ακούειν”
{Βάσει του μύθου αυτού ο Αισχύλος συνέθεσε ολόκληρη τραγωδία, την οποία επέγραψε Ψυχοστασία, και έβαλε κοντά στην ζυγαριά του Δία από την μία μεριά την Θέτιδα και από την άλλη την Ηώ, να παρακαλούν για τους γιούς τους που πολεμούσαν..}
Πως θα ήταν δυνατόν ένα τόσο χαρακτηριστικό μυθολογικό θέσμιο με θεολογικές επεκτάσεις να μην το χρησιμοποιήσει και η χριστιανική θρησκεία. Άλλη μία απόδειξη για το αξίωμα που έχουμε διατυπώσει πολλάκις το ότι δηλαδή ακόμη και οι μικρότερες της χριστιανικής πίστης δογματικές προεκτάσεις αντλούν την ύπαρξη τους από την Ελληνική Θεολογική Παράδοση.
Το χριστιανικό δόγμα όπως γνωρίζουμε στηρίζεται σε σημαντικό βαθμό στην λεγόμενη ημέρας της κρίσεως ή Δευτέρας Παρουσίας και ανάλογες αγιογραφήσεις που εικονίζουν το ζύγισμα της ψυχής κατά την τελική κρίση υπάρχουν πάρα πολλές.
Εικ. 5 Δευτέρα παρουσία, 15 Σεπτεμβρίου 1855. Λεπτομέρεια μεγάλου μεγέθους έργου με τη σύνθετη παράσταση προέρχεται από τη Μικρά Ασία
Άλλο ένα δηλαδή μυθολογικό θέσμιο όπως είδαμε υιοθετήθηκε από το χριστιανικό δόγμα. Σε πιθανή σκέψη- ερώτηση κάποιου αναγνώστη του παρόντος άρθρου που θα ισχυρίζετο το ότι, δεν είναι τόσο κακό αυτό αφού υιοθετήθηκαν και επιβίωσαν, θα απαντήσουμε σθεναρά από την πλευρά μας το ότι κατά την γνώμη μας υιοθετήθηκαν μεν αλλά έχασαν την πρωταρχική τους εσωτερική δυναμική και στις περισσότερες περιπτώσεις διαστρεβλώθηκαν βάναυσα, όπως κάθε τι που εκφεύγει από την φυσική- πρωταρχική του πηγή και αναμειγνύεται με κάποιο θρησκευτικό ιδεολόγημα, που απέχει παρασάγγας από την πηγαία θρησκευτικότητα των Ελλήνων.
Παρμενίδης Ιω. Μπουσίου
