ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Προσεγγίζοντας τον εαυτόν μας στην ουσία προσεγγίζουμε τα της ψυχής μας βάθη. Για να γίνει αυτό πρέπει να γνωρίζουμε τα μέρη από τα οποία άρχεται. Και όπως μία πόλις διοικείται σωστά από τρείς αρχές που είναι:

 α) Η ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗ β)Η ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΙΚΗ γ) Η ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ

Έτσι και η ψυχή μας διοικείται από τρείς αντίστοιχες αρχές που δεν είναι της ίδιας τάξεως αλλά η μία είναι σχετική με τον νου η άλλη με το σώμα και η τρίτη τοποθετημένη ανάμεσα στα δύο.

Α)Συγγενικό με το νου είναι το ΛΟΓΙΚΟ -ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΝ  η φύσις του είναι να γνωρίζει τον νου.

Β)Αρχόμενο βάσει της βαθμίδας που ανήκει είναι αυτό που συνδέεται με το σώμα και είναι το ΕΠΙΘΥΜΗΤΙΚΟΝ το οποίον και εκφράζει όλες τις επιθυμίες του σώματος.

Γ) Άρχον και ταυτόχρονα αρχόμενον είναι το ΘΥΜΟΕΙΔΕΣ μέρος το οποίον έχει ανάγκη να κυβερνιέται από το συγγενικό με το νου μέρος της ψυχής. Συμπαρατασσόμενο μονίμως με τον νου που τον αντιμάχεται η επιθυμία ως συγγενέστερο με το λογικό πρέπει να κυβερνά την επιθυμία η οποία βρίσκεται μακριά από το λογικόν και συμμερίζεται τα παθήματα του σώματος. Η επιθυμία εναγκαλίζεται με το σώμα και ποτέ δεν σταματά να πράττει τα έργα της σε αντίθεση με τον νού  που περιφρονεί τελείως το σώμα αλλά και την ζωή μαζί με αυτό και ποθεί κάποιο άλλο επιθυμητικό  που δεν ανήκει όμως στο σώμα.

ΜΕΡΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Α)ΤΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ

Β)ΤΟ ΕΠΙΘΥΜΗΤΙΚΟ

Γ)ΤΟ ΘΥΜΟΕΙΔΕΣ

                               Η ΦΥΣΙΣ ΤΩΝ ΜΕΡΩΝ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Το ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΝ είναι εκείνο με το οποίο η ψυχή σκέπτεται και ζει μία ζωή κεκαθαρμένη, θεάται τον εαυτόν του πράγμα που σημαίνει ότι επιτελεί το οικείον του έργον αφού από την φύσιν του είναι τέτοιο ώστε να ζει με την ουσιαστικήν του ύπαρξιν. Χωρίς δηλαδή να καταπιέζει το αρχόμενο να του παρέχει το αγαθόν. Όταν παρέχει στον εαυτόν του μόνο το αγαθόν αποκαθαίροντας και ζητώντας τον εαυτόν του δεν έχει την ζωήν του άρχοντος.(Επιτελεί δηλαδή το έργο του  γιατί αυτή είναι η φύσις του άρα δεν άρχει.)

ΤΟ ΕΠΙΘΥΜΗΤΙΚΟΝ είναι εκείνο το μέρος της ψυχής με το οποίον αυτή   διψάει, πεινάει, απολαμβάνει όλες τις ηδονές και πραγματοποιεί όλες τις επιθυμίες της. Έχει άπληστη επιθυμία για απόλαυση ζει σύμφωνα με την φύσιν του η οποία είναι όχι απλώς να επιθυμεί κάτι ευχάριστο αλλά όλα τα ευχάριστα πράγματα και όχι ως αρχόμενο από αυτό που τάχθηκε για να καθορίζει το μέτρον της επιθυμίας του. Το επιθυμητικόν ο Πλάτων στην Πολιτεία (&588c) μας το παρουσιάζει ως  πολυκέφαλο τέρας που είναι ένα αλλά και πολλά ταυτόχρονα γι αυτό και διαθέτει δυνάμεις που αντιμάχονται η μία την άλλη,όμως, ο τελικός τους σκοπός είναι η ικανοποίηση των ορέξεων του σώματος.

ΤΟ ΘΥΜΟΕΙΔΕΣ είναι εκείνο με το οποίο η ψυχή  θυμώνει και οργίζεται και τις περισσότερες φορές συμμαχεί με ένα από τα δύο προηγούμενα μέρη και αυτός έιναι ο λόγος που τελικά την οδηγεί σε διχοστασία. Η  φύσις του είναι να επιτελεί έργα θυμού κινούμενον απο τάσιν εκδικητικήν για όσα του προκαλούν λύπη. Εκτελεί το έργον του και ανταποδίδει την λύπην χωρίς να σκέπτεται.

Όπως η πόλις όταν διοικείται σωστά από τις τρεις  αρχές είναι δίκαια έτσι και η ψυχή αντίστοιχα όταν το κάθε της στοιχείο επιτελεί το έργο του ορθά τότε είναι και αυτή δίκαια και κάνει αυτό που πρέπει.

Στό Λογιστικόν ανήκει η διεύθυνση γιατί είναι σοφό και φροντίζει για όλη γενικά την ψυχή.

Το θυμοειδές οφείλει να υπακούει σε αυτά που του προστάζει το Λογιστικόν και να είναι σύμμαχος του.

Πρέπει να εκπαιδευτούν έτσι ώστε να είναι σε απόλυτη αρμονία μεταξύ τους και αφού μάθουν πολύ καλά τα καθήκοντα τους να μπορέσουν να διευθύνουν το Επιθυμητικόν που έχει μεγάλη δύναμη στην ψυχή του καθενός μας και από την φύση του είναι αχόρταστο στα χρήματα και στις ηδονές. Θα πρέπει να το επιτηρούν με τρόπο που να μην παραγεμίσει από τις σωματικές ηδονές και να μην αποκτήσει μεγάλη δύναμη,ώστε να μην κοιτάζει την δουλειά του αλλά να θελήσει να υποδουλώσει και να διευθύνει εκείνα που από την φύσιν δεν του ανήκουν κι έτσι να αναποδογυρίσει την ζωή όλων των στοιχείων. Το κάθε ένα από αυτά τα τρία πράττει το δικό του μοναδικό έργο. Όμως, θα πρέπει να ενωθούν και να συνεργασθούν αρμονικά για να μπορέσουν να οδηγήσουν την ψυχήν στην τελειοποίηση της .

Εκείνο που παρέχει το “EΙΝΑΙ ” το ίδιο αυτό θα δώσει  και το “ΕΥ ΕΙΝΑΙ”

                                               Μελλιρρύτη-Σεμέλη Ντίμου

Εκτενής ανάλυσις των μερών της ψυχής Πρόκλος εις τας Πολιτείας του Πλάτωνος βιβλ.Β & 206-236

Share